ನಾವು ಅನೇಕ ತಪ್ಪುಗಳನ್ನು ಮಾಡಬಹುದು. ಆದರೆ ಮಕ್ಕಳ ಬಗ್ಗೆ ಅಸಡ್ಡೆ ತೋರುವುದು ಎಲ್ಲಕ್ಕಿಂತ ದೊಡ್ಡ ಅಪರಾಧ, ಜೀವನದ ತಳಹದಿಯ ಬಗ್ಗೆಯೇ ತಳೆವ ಉದಾಸೀನ. ಮಾಡಬೇಕಾದ ಅನೇಕ ಕೆಲಸಗಳನ್ನು ಆಮೇಲೆ ಮಾಡಿದರಾಯಿತು ಅಂತ ಮುಂದೆ ತಳ್ಳಬಹುದು. ಆದರೆ ಮಕ್ಕಳು ನಮಗಾಗಿ ಕಾಯುವುದಿಲ್ಲ. ಮಗುವಿನ ಮೂಳೆ ಬೆಳೆದು ಗಟ್ಟಿ ಆಗುತ್ತಿರುವುದು ಈಗ, ದೇಹದಲ್ಲಿ ರಕ್ತ ಉತ್ಪಾದನೆ ಆಗುತ್ತಿರುವುದು ಈಗ, ಪಂಚೇಂದ್ರಿಯಗಳು ಚುರುಕಾಗುತ್ತಿರುವುದು ಈಗ. ಮಗುವಿನ ಕರೆಗೆ “ನಾಳೆ ಬಾ” ಅನ್ನಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಯಾಕೆಂದರೆ ಕಂದನ ಹೆಸರೇ “ಇಂದು”
ಕವಿತೆಯ ದಿನದ ನೆಪದಲ್ಲಿ ಮಿಸ್ತ್ರಾಲ್
ಇಂದು ಮೂವತ್ತೊಂದು
As usual, ಸ್ವಂತದ್ದಲ್ಲ. ಅನುವಾದಗಳು.
ಡಿಸೆಂಬರ್ ಮೂವತ್ತೊಂದು
ಹರಡುತ್ತಿರುವ ಹಿಮ…
ಭವಿಷ್ಯದೆಡೆಗೆ ಮುಗ್ಗರಿಸಿ, ಗುಂಡುಸೂಜಿ ಚುಚ್ಚಿ
ಬುರಬುರನೆ ಉರಿದು ಮತ್ತೆ ಬರೀ ಗಾಳಿ
ಕೆನ್ನಾಲಿಗೆಯಂತ ದಿನಗಳು…
ಕೆಲವನ್ನು ಹಿಡಿದು, ಹಲವನ್ನು ಬಿಟ್ಟು… ಗಾಲಿಬನ ಕೆಲ ದ್ವಿಪದಿಗಳು
ಗಾಲಿಬ್ ಪುಸ್ತಕ ಹಿಡಿದು ಕೂತಾಗ ಕೆಲವು ಸಾಲುಗಳನ್ನು ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಹೇಗೆ ಹೇಳಿದರೆ ಚೆಂದ ಇರಬಹುದು ಅಂತ ಅನ್ನಿಸುತ್ತಿದೆ. ಗಾಲಿಬನಂತಹ ಕ್ಲಿಷ್ಟ, ಪದದ ಜೊತೆ ನಾಜೂಕು ಆಟವಾಡುವ, ಅನೇಕ ಅರ್ಥಗಳನ್ನು ಒಂದೇ ಪದದಲ್ಲಿ ಹೊಳೆಸುವ (ನಮ್ಮ ಬೇಂದ್ರೆಯ ಹಾಗೆ!) ಕವಿಯನ್ನು ಬೇರೆ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಅನುಕರಿಸುವುದು, ಅನುಸರಿಸಿವುದು, ಅನುವಾದಿಸುವುದು ಕಷ್ಟ. ಪದದ ಅರ್ಥ ಹಿಡಿದು ಹೊರಟಾಗ ಅದರ ಒಟ್ಟಂದ ತಪ್ಪಿಹೋದಂತೆಯಯೂ, ಒಟ್ಟಂದಕ್ಕೆ ಗಂಟು ಬಿದ್ದರೆ ಶಬ್ದಗಳ ಸತ್ಯ ನುಣುಚಿ ಹೋದಂತೆಯೂ ಅನ್ನಿಸುತ್ತದೆ. ಎಲ್ಲಾ ಅನುವಾದದ ಕಷ್ಟ ಇದೇ ಆದರೂ ಗಾಲಿಬನಂತವರಲ್ಲಿ ಇದು ನೂರ್ಮಡಿಯಾಗುತ್ತದೆ…
“ಎಷ್ಟಂದ್ರೂ ಒರಿಜಿನಲ್ ಥರ ಮಾಡಕ್ಕಾಗಲ್ಲ ಬಿಡಿ” ಅನ್ನುವ ಮೂದಲಿಕೆಗೆ ಹೆದರಿ ನನ್ನಂತ ಅನುವಾದಕರು ಬೇರೆಯವರು ಏನನ್ನೂ ಹೇಳುವುದಕ್ಕೆ ಮೊದಲೇ ತಮಗೆ ತಾವೇ ಚಾಟಿ ಏಟು ಕೊಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾ “ಸಾರಿ ಕಣ್ರೀ ಒರಿಜಿನಲ್ಲಿನ ಕಾಲು ಕಸವೇ ಇದು, ಅದರೂ ಪ್ಲೀಸ್ ಓದಿ!” ಅಂತ ಹೇಳುವುದುಂಟು. ಅಂಥದೇ ಒಂದು ಪ್ರಯತ್ನ ಇಲ್ಲಿದೆ. ಗಾಲಿಬನ ಕೆಲವು ದ್ವಿಪದಿಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸುವ ಪ್ರಯತ್ನದ ಕನ್ನಡದ ಸಾಲುಗಳು.
* * *
ನೋಟಕ್ಕೆ ನೂರು ಬಣ್ಣ
ಹೊಳೆಯಲ್ಲಿ ಲೀನವಾಗುವುದು ಹನಿಗೆ ಆನಂದ
ಮೇರೆ ಮೀರಿದ ನೋವು ನೋವಿಗೆ ಮದ್ದು
ನನ್ನ ನಿನ್ನ ಮಿಲನ ಬೀಗ-ಕೀಲಿಯ ಹಾಗೆ
ಕೂಡಿದ ಮರುಗಳಿಗೆ ವಿರಹ ಹಣೆಬರಹ
ದಿನದಿನದ ಜಂಜಾಟಕ್ಕೆ ಸಿಕ್ಕು ನಲುಗಿದೆ ಹೃದಯ
ಉಜ್ಜುಜ್ಜಿ ಸಿಕ್ಕಾದ ಗಂಟು ಬಿಚ್ಚುವುದು ಕಠಿಣ
ಪ್ರೀತಿಯಿರಲಿ, ನಾನೀಗವನ ಹಿಂಸೆಗೂ ಪಾತ್ರಳಲ್ಲ
ಆ ಖದರಿನ ಒಲುಮೆ ಈ ಕಹಿಗೆ ತಿರುಗಿದ್ದು ಹೇಗೆ?
ಅಳುವ ಶಕ್ತಿ ಕಳೆದು ಹೋಗಿ ಬರೀ ನಿಟ್ಟಿಸಿರು ಉಳಿದಿದೆ
ಕುದಿದ ನೀರು ಆವಿಯಾಗಿ ತಣಿವುದರ್ಥವಾಗಿದೆ
ನಿನ್ನ ಬೆರಳ ನೇವರಿಕೆಯ ನೆನಪಳಿಸುವುದು ಕಷ್ಟ
ಚರ್ಮದಿಂದ ಉಗುರ ಸುಲಿದು ಬಿಸುಡುವ ಯಾತನೆ
ಮುಂಗಾರ ಮಳೆ ನಿಂತ ಈ ಶಾಂತ ನಿರ್ವಾತ
ಗೋಳಾಡಿ ಅತ್ತತ್ತು ಸುಸ್ತಾಗಿ ಸತ್ತು ಹೋದಂತೆ
ಹೂವಿನ ಗಂಧ ನಿನ್ನ ಮನೆಯ ದಾರಿ ಮರೆತಿದೆ
ಏರುವ ಧೂಳು ನಿನ್ನ ಅಂಗಳಕ್ಕೆ ದೌಡಿಟ್ಟಿದೆ
ನಿನ್ನ ತಾಕಲು ಕಾತರಿಸುವ ಕಾಡಗಂಧದ ಗಾಳಿ
ಈ ಮಳೆಗಾಲ ಕನ್ನಡಿಯ ಮುಖಕ್ಕೂ ಹಸಿರು ಬಳಿದಿದೆ
ಕೆಂಪು ಹೂವಿನ ರಂಗು ಎಲ್ಲೆಲ್ಲೂ ಚೆಲುವ ತುಂಬಿದೆ
ಹಸಿದ ನೋಟಕ್ಕೆ ನೂರು ಬಣ್ಣಗಳ ಒಡನಾಟ ಬೇಕಿದೆ
* * *
ಅನುವಾದದ ಅಂಕುಡೊಂಕು, ಅಂಕೆಶಂಕೆಗಳಿಗೆ ಅದ್ಯಾಕೋ ಮತ್ತೆ ಮತ್ತೆ ಮನಸ್ಸು ಮರಳುತ್ತಲೇ ಇರುತ್ತದೆ! ಮೂಲ ಮತ್ತು ಅನುವಾದದ ನಡುವಿನ ಸಂಬಂಧ ಎಷ್ಟು ವಿಚಿತ್ರ ಅನ್ನುವುದಕ್ಕೆ ಈ ಎರಡು ಸಾಲುಗಳ ಅನುವಾದದ ಉದಾಹರಣೆಗಳನ್ನು ನೋಡಿ:
ಮೂಲ ಸಾಲುಗಳು:
Taa kay tujh pur khulay eijaz e hawa-e-saiqqal
Deikh barsaat mein sabz aainay ka hoo jana
ತಾಕೆ ತುಜ್ ಪರ್ ಖುಲೇ ಐಜಾಜ್ ಎ ಹವಾ-ಎ-ಸಯ್ಕಲ್
ದೇಖ್ ಬರಸಾತ್ ಮೇ ಸಬ್ಜ್ ಆಯಿನಾ ಕ ಹೋ ಜಾನ
ಮೊದಲ ಅನುವಾದ:
So that you may be acquainted with the miracle of air, pure and clean
See in the monsoon, how, even the mirror turns green
ಎರಡನೆಯ ಅನುವಾದ:
We make the back of the mirror green in order to see our faces
Sometimes nature makes the front of the mirror green as well
ಮೂರನೆಯ ಅನುವಾದ:
So that you begin to understand the miracle of altering winds
You should see how the mirror becomes green in spring
ನಾಲ್ಕನೆಯ ಅನುವಾದ:
Would you riddle the miracle of the wind’s shaping?
Watch how a mirror greens in spring
ಐದನೆಯ ಅನುವಾದ:
In the spring the mirror turns green
Holding a miracle
Change the shining wind
ಗಾಲಿಬನ ಬಗ್ಗೆ ತುಂಬ ಚೆಂದದ ಪುಸ್ತಕ ಸಂಕಲನ ಮಾಡಿರುವ ಐಜಾಜ್ ಅಹಮದ್ ಈ “ಸಯ್ಕಲ್” ಪದಕ್ಕೆ ಅನುವಾದ ಹುಡುಕುವುದು ಕಷ್ಟ ಅಂತ ವಿವರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಗಾಜಿನ ಬೆನ್ನಿಗೆ ಹಸಿರು ಮಿಶ್ರಣ (ತವರ ಮತ್ತು ಪಾದರಸದ ಮಿಶ್ರಣ) ಬಳಿದು ಕನ್ನಡಿ ಮಾಡುವ ಕ್ರಮಕ್ಕೆ ಈ ಹೆಸರಂತೆ. ಹೀಗಾಗಿ ಎರಡನೆಯ ಸಾಲಿನಲ್ಲಿ ಬರುವ ಹಸಿರಿನ ಪ್ರಸ್ತಾಪ ಉರ್ದು ಓದುಗರಿಗೆ ಮೊದಲ ಸಾಲಿನ ಜೊತೆ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಕನೆಕ್ಟ್ ಆಗುತ್ತದೆ, ಇದು ಅನುವಾದದಲ್ಲಿ ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ಹೀಗಾಗಿ ಇಲ್ಲಿರುವ ಎರಡನೆಯ ಅನುವಾದ ಮೂಲಕ್ಕೆ ತುಂಬ ದೂರ ಅನ್ನಿಸಿದರೂ ಈ ಹಸಿರನ್ನು ಇಂಗ್ಲಿಷಿಗೆ ತರುವುದರಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿದೆ… ಹೀಗೆ ಒಂದು ಹಿಡಿದರೆ ಇನ್ನೊಂದು ಬಿಟ್ಟು ಹೋಗುವುದು ಅನುವಾದದ ಪಾಡು.
P.S.: ಅನುವಾದದ ಮೊದಲ ಡ್ರಾಫ್ಟ್ ಓದಿದ ಎಂ.ಎಸ್. ಪ್ರಭಾಕರ ಅವರಿಗೆ ಥ್ಯಾಂಕ್ಸ್!
ಬ್ಲೌಸು ಯಾಕೆ ಹಾಕಬೇಕು?
ಆ ಪುರಾಣ ಎಲ್ಲ ಹಾಗಿರಲಿ, ಈ ನಮ್ಮ ಸಧ್ಯದ ಸುತ್ತಳತೆ ಪ್ರಾಬ್ಲಮ್ ಪರಿಹರಿಸಲಿಕ್ಕೆ ನನ್ನ ಗೆಳತಿಯೊಬ್ಬಳು ಒಳ್ಳೆ ಉಪಾಯ ಕಂಡುಹಿಡಿದಿದ್ದಾಳೆ. ಟೈಟ್ ಆಗಿ ಹಾಕದೇ ಬಿಟ್ಟ ಟೀಶರ್ಟುಗಳನ್ನು ಸೀರೆಯ ಬ್ಲೌಸಿನ ಬದಲು ಹಾಕಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾಳೆ. ಈಗ ಮಾರ್ಕೆಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಸ್ಟ್ರೆಚ್ ಆಗುವ ಬಟ್ಟೆಯ ಬ್ಲೌಸುಗಳೂ ಇವೆ. ಹಿಂದೆ ಲಾಡಿ ಕಟ್ಟುವ ರಾಜಾಸ್ಥಾನೀ ಸ್ಟೈಲಿನ ಬ್ಲೌಸುಗಳು, ಸ್ಪೆಗೆಟ್ಟಿ ಬ್ಲೌಸುಗಳು ಇವೆಯಾದರೂ ಅವನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಪಾಲು ಹಾಕಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಊಟ ಬಿಟ್ಟು ಸೊರಗಿ ಸಣ್ಣಗಾದ ಜೀರೋ ಸೈಜ್ ಹುಡುಗಿಯರೇ ಅನ್ನುವುದು ವಿಪರ್ಯಾಸ! ಇನ್ನು ಶರ್ಟಿನ ಹಾಗೆ ದೊಗಳೆ ದೊಗಳೆ ಇದ್ದ ಬ್ಲೌಸುಗಳ ಕಾಲ ನಮ್ಮಜ್ಜಿಯ ಜೊತೆಗೇ ಮುಗಿದಿದೆ. ಒಟ್ಟಲ್ಲಿ “ಎಲಿಗೆಂಟ್” ಅಂತ ಕರೆಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಬಹುಪಾಲು ಬ್ಲೌಸುಗಳು ಉಸಿರು ಕಟ್ಟಿಸುವ ಜಾತಿಯವೇ. “ಯಾರು ಕಂಡುಹಿಡಿದರು ಗೆಳತೀ ಇದೇನಿದು ಕವಚ ಕಂಚುಕ ಕಟ್ಟಿಡುವ ತವಕ, ಬಿಟ್ಟರೆ ಕುಹಕ…” ಅನ್ನುವ ಪ್ರತಿಭಾ ನಂದಕುಮಾರ್ ಸಾಲು ಸೀರೆ ಉಡುವಾಗೆಲ್ಲ ನೆನಪಾಗುತ್ತದೆ.
ಸರಳುಗಳ ತೂರಿ ಮೇಲೇರುವ ಕಾವ್ಯ…
ಪದ್ಯಗಳ ಅಸಲು, ಬಡ್ಡಿ ಇತ್ಯಾದಿ
ಯಾಕೆ ಒಂದು ಪದ್ಯ ಇಷ್ಟ ಆಗುತ್ತದೆ ಅಂತ ಹೇಳುವುದು ಎಷ್ಟು ಕಷ್ಟ ಅಲ್ಲವಾ? ಕೆಲವು ಪದ್ಯಗಳು ಮನದ ಭಾವವನ್ನು ಪದಗಳಲ್ಲಿ ಹೇಳಿಬಿಟ್ಟರೆ ಅದರ ಒಳಗೆ ಹುದುಗಿದ ನಾಜೂಕು ಅರ್ಥ ಒಡೆದು ನುಚ್ಚು ನೂರಾಗುತ್ತದೇನೋ ಅನ್ನುವ ತಮ್ಮ ಅತಿ ಸೂಕ್ಷ್ಮತೆಯಿಂದ ಚೆಂದ ಅನ್ನಿಸುತ್ತವೆ. ಆಹಾ ಇದೇ ನೋಡಿ ಪದ್ಯದ “ಅಸಲು” ಗುಣ ಅಂದುಕೊಳ್ಳುವಷ್ಟರಲ್ಲಿ ಇನ್ನೊಂದು ಪದ್ಯ ಬಂದು ನೇರ ನೇರ ಗುಂಡು ಹಾರಿಸಿದ ಹಾಗೆ ಮಾತಾಡಿ ನಾವು ಕಂಡುಕೊಂಡ ಅಸಲು ಬಡ್ಡಿ ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ಹುಡಿ ಮಾಡಿಬಿಡುತ್ತದೆ! ಇದು ಯಾವತ್ತೂ ಬಗೆ ಹರಿಯದ, ಅನೇಕಾನೇಕ ಜಗಳಗಳಿಗೆ ಗ್ರಾಸ ಒದಗಿಸಿದ ಹಳೆಯ ಜಿಜ್ಞಾಸೆ….